شورای حکام بانک مرکزی اروپا (ECB) برای اولین بار در 11 سال گذشته نرخ بهره را افزایش داد. حتی این احتمال وجود دارد که نرخ بهره در ماه‌های آینده افزایش یابد. بر این اساس، بانک مرکزی اروپا با یک افزایش نیم درصدی نرخ بهره را به 0.50 درصد رساند. اساسا هدف از انجام این کار کاهش تورم در منطقه یورو بود. تورمی که در ماه ژوئن به 8.6 درصد رسید. این مقدار افزایش بزرگترین افزایش در 22 سال گذشته را نشان می‌دهد.
به طور کلی، تصمیم بانک مرکزی اروپا جهت افزایش نرخ بهره در راستای کاهش ضربه تورم برای بعضی از کشورها عواقب منفی و برای بعضی دیگر نیز اثر مثبت به همراه خواهد داشت. هرچند، فشارهای تورمی در اسپانیا شدیدتر احساس می‌شود و به سطح بی سابقه‌ای رسیده است. در این مطلب می‌خواهیم نشان دهیم که چطور این موضوع روی گیرندگان وام، وام مسکن و دارندگان پس انداز در اسپانیا تاثیر می‌گذارد.
دلایل افزایش نرخ بهره
اصولا در هنگام افزایش سریع قیمت‌ها و تورم خیلی بالا، افزایش نرخ بهره یکی از راه‌های بازگشت به نرخ هدف ۲ درصدی بانک مرکزی اروپا محسوب می‌شود. اگرچه مصرف کنندگان امیدوارند که این امر قیمت محصولات و خدمات را در کوتاه مدت کاهش دهد، طبق اظهارنظر کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا احتمالا به دلیل جنگ در اوکراین تورم برای مدتی در سطح بالای نامطلوبی باقی خواهد ماند. همچنین، قیمت غذا و انرژی نیز همچنان بالاتر از حد انتظار خواهد بود.
افزایش نرخ بهره روی زندگی در اسپانیا چه تاثیری دارد؟
به طور کلی، برای افرادی که در اسپانیا زندگی می‌کنند بیشترین تاثیر افزایش نرخ بهره روی وام، وام مسکن و پس انداز احساس می‌شود. یعنی همان مواردی که بیشتر افراد خارجی در این کشور به آنها تکیه می‌کنند. از این نظر، تاثیر مربوطه با توجه به وضعیت مالی افراد می‌تواند مثبت یا منفی باشد. به هر حال، در صورت داشتن یک پس انداز قابل توجه شما می‌توانید پول بیشتری به دست آورید، زیرا سود بیشتری به پس انداز شما تعلق می‌گیرد. مخصوصا اگر این سود مجددا افزایش پیدا کند.
از طرف دیگر، دریافت وام یا بازپرداخت وام مسکن برای شما خیلی گران‌تر تمام می‌شود. به بیان ساده‌تر، افزایش نرخ بهره هزینه دریافت وام‌ها را گران‌تر می‌کند. البته این امر تنها در مورد افراد عادی صدق نمی‌کند، بلکه در مورد دولت‌های ملی و بانک‌ها نیز صادق است. علاوه بر این، این امر روی درخواست‌های وام مسکن، متقاضیان درخواست اعتبار و همچنین پرداخت کنندگان نرخ متغیر وام مسکن بر اساس افزایش یوریبور نیز تاثیر می‌گذارد.
البته به گفته کارشناسان، وام‌های مسکن با نرخ ثابت در برابر افزایش نرخ بهره مصونیت بیشتری دارند. از این لحاظ، در اسپانیا برای سال‌های زیادی اکثریت قریب به اتفاق وام‌های مسکن جدید دارای نرخ متغیر بودند. بنابراین، هرگونه تغییر در پرداخت‌های نرخ بهره افراد را به شدت آسیب‌پذیر می‌کند. با این حال، این روند در سال‌های اخیر تغییر کرده است، به طوری که در حال حاضر حدود 80 درصد وام‌های مسکن اسپانیا نرخ بهره ثابتی دارند. این امر باعث می‌شود که افزایش بازپرداخت نرخ بهره روی افراد تاثیر زیادی نداشته باشد.
تاثیر افزایش یوریبور
همانطور که ممکن است بدانید، یوریبور حد وسط نرخ بهره برای اعطای وام توسط بانک‌ها در سراسر منطقه یورو است. در حقیقت، یوریبور به عنوان مرجع قابل استفاده برای وام‌های مسکن با افزایش در ماه‌های اخیر هم اکنون به 1 درصد رسیده است. طبق پیش بینی کارشناسان در سال 2023 نیز می‌تواند به بیشتر از 2 درصد برسد. اساسا این میزان افزایش در نرخ یوریبور روی خانواده‌ها تاثیر زیادی می‌گذارد. برای مثال، بازپرداخت 15 ساله یک وام 150000 یورویی با نرخ بهره متغیر استاندارد احتمالا بیش از 150 یورو در ماه افزایش پیدا می‌کند.
تاثیر افزایش نرخ بهره بر هزینه‌های زندگی
به طور کلی، افزایش نرخ بهره بانک مرکزی اروپا در زمان مواجهه مصرف‌کنندگان اسپانیایی با شرایط اقتصادی وخیم اتفاق می‌افتد. همچنین، افزایش سرسام‌آور تورم، قبوض خدمات شهری و قیمت کالاها بعث تضعیف افراد زیادی شده است. بنابر نظرسنجی بانک مرکزی اسپانیا در نتیجه افزایش نرخ بهره، 15 درصد خانواده‌های اسپانیایی برای بازپرداخت بدهی باید بیش از 40 درصد از درآمد ناخالص خود را استفاده کنند.
طبق این گزارش، نسبت خانوارهای آسیب پذیر از لحاظ مالی در سال 2020 فقط 11 درصد و در سال 2017 حدود 10 درصد بوده است. افزایش مصرف کنندگان زیر بار قرض روی خانوارهای کم درآمد متمرکز بود که از 9.5 درصد به 15.1 درصد افزایش یافت. همچنین، این افزایش در خانواده‌هایی که نان آور اصلی زیر 35 سال داشتند نیز از 4.4 درصد به 6.8 درصد رسید. مقدار افزایش در بین افراد فاقد شغل نیز تقریبا دو برابر شد و از 4.9 درصد به 8.7 درصد رسید.
همانطور که می‌بینید، افزایش هزینه‌های بازپرداخت انواع وام با فشارهای مالی اقتصاد اسپانیا مصادف شده است. علاوه بر این، ترکیب مشکلات اقتصادی در طول همه گیری کووید-19 با افزایش قبوض خدمات شهری، قیمت مواد غذایی و تورم لجام گسیخته ناشی از جنگ در اوکراین دریافت وام برای اسپانیایی‌ها را گران‌تر کرده است.