هرازگاهی در اسپانیا یا کشورهای دیگر یک پرونده جنجالی مربوط به دفاع مشروع صاحب یک ملک در برابر یک متجاوز به دادگاه می‌رود. ممکن است فکر کنید که رسیدگی به این نوع پرونده‌ها خیلی آسان است. اما اگر کسی بدون اجازه وارد ملک شما شود، می‌توانید هر طور که دوست دارید از خودتان دفاع کنید؟ خب، جواب منفی است و به هیچ وجه نمی‌توانید این کار را انجام دهید. به عبارت دیگر، نیروی لازم برای دفاع مشروع باید در دادگاه اثبات شود.
البته هیچکسی دوست ندارد در چنین موقعیتی قرار بگیرد، اما در این کشور چگونه می‌توانید در خانه از خودتان دفاع کنید؟ قانون مربوط به دفاع مشروع چیست و با کشورهای دیگر چه تفاوتی دارد؟ در این مطلب قصد داریم نکات ضروری درباره این موضوع را برای شما تجزیه و تحلیل کنیم.
قانون اسپانیا در این رابطه چه می‌گوید؟
در اسپانیا دو قانون اصلی وجود دارد. یکی قانون مجازات عمومی کیفری که قوانین جزایی را شامل می‌شود. قانون بعدی نیز قانون آیین دادرسی کیفری است. بر این اساس، دفاع مشروع در قوانین جزایی این کشور برای دفاع از خود یا دارایی یک سری معافیت قانونی از مسئولیت کیفری را تعیین می‌کند. البته باید هر کدام از شرایط زیر برآورده شود:
- مدافع باید در برابر تجاوز غیرقانونی که دارای خطر جدی آسیب حتمی به فرد است طبق نظر قانون واکنش نشان دهد
- روش‌های مورد استفاده برای زد و خورد یا جلوگیری از تجاوز غیرقانونی باید از لحاظ منطقی ضروری باشند
- عدم وجود خشم کافی در شخص مدافع
به عبارت ساده، یک فرد در صورتی از مسئولیت کیفری تبرئه می‌شود که دفاع مشروع او در برابر خشونت غیرقانونی باشد. یعنی اگر دفاع مشروع با سلاح یا بدون آن موجه بوده و صاحب ملک باعث تحریک متجاوز نشده باشد. از این نظر، قانون اسپانیا از ورود غیرقانونی به یک ملک خصوصی با عنوان خشونت غیرقانونی یاد می‌کند. بنابراین، در صورت ورود غیرقانونی یک شخص به خانه شما، این حق را دارید از خود دفاع کنید.
با این حال، برای تبرئه شدن باید ثابت کنید که تمام شرایط ذکر شده در بالا را برآورده می‌کنید.
قانون استفاده از تفنگ برای دفاع مشروع در اسپانیا
برخلاف تصور عمومی، بعضی از افراد در اسپانیا تفنگ دارند. در سال 2017 تخمین زده شد که در اسپانیا حدود 800000 سلاح گرم غیرقانونی وجود دارد. البته این تعداد اسلحه در مقایسه با کشوری مثل آمریکا اصلا زیاد نیست. با این وجود، در این کشور نیز برای خرید قانونی تفنگ راه‌هایی وجود دارد. اگرچه بیشتر وقت‌ها از این تفنگ‌ها برای شکار و تمرین تیراندازی استفاده می‌شود، افراد کمی می‌دانند که جواز خاصی برای تهیه سلاح گرم جهت دفاع مشروع نیز وجود دارد.
به طور تخمینی می‌توان گفت که حدود 8000 اسپانیایی جواز خاصی را برای نگهداری از تفنگ جهت دفاع مشروع دارند. البته متقاضیان برای دریافت این مجوز باید اثبات کنند در معرض خطر هستند. با این حال، بیشتر دارندگان جواز خاص B را چهره‌های عمومی شناخته شده‌ای مانند سیاستمداران یا فوتبالیست‌ها تشکیل می‌دهند. همچنین، افرادی مانند فروشندگان تفنگ، قضات و پلیس و پرسنل نظامی بازنشسته نیز به دلیل احتمال برخورد با مجرمان می‌توانند این جواز خاص را داشته باشند.
هرچند، این دسته از افراد باید حتما اسلحه‌ها را در جای امنی در خانه پنهان کنند. گفتنی است، در سال‌های اخیر بحث و جدل‌هایی در مورد استفاده از سلاح گرم جهت محافظت از خود در اسپانیا وجود داشته است. همچنین، در موارد قابل توجهی دیده شده است که دارندگان اسلحه به خاطر تیراندازی برای دفاع مشروع زندانی شدند. برای مثال، یک پیرمرد 80 ساله در تنریف بعد از تیراندازی به مهاجمی که به قصد سرقت وارد خانه‌اش شده بود به زندان فرستاده شد.
حالا که با قوانین مربوط به حمل اسلحه گرم در اسپانیا آشنا شدید، می‌خواهیم قانون این کشور را با قانون دو کشور آمریکا و انگلیس نیز مقایسه کنیم.
آمریکا
به طور کلی، نظام حقوقی آمریکا بر پایه اصل قانونی دکترین قلعه است. این اصل قانونی به حق استفاده از نیروی معقول اعم از نیروی مرگبار برای دفاع در برابر متجاوزان به خانه احترام می‌گذارد. البته این قانون با توجه به قانونگذار ایالتی کمی متفاوت است. هرچند، درست شبیه اسپانیا حق دفاع مشروع قانونی در خانه به معیارهای مختلفی بستگی دارد. منظور ما در اینجا موارد زیر است:
- صاحب خانه یا مستاجر باید واقعا باور داشته باشد که با یک حمله غیرقانونی به خود یا ملک مواجه شده است
- باور داشته باشد که نیرو یا تهدید مورد استفاده برای جلوگیری یا پایان دادن به دست درازی لازم بوده است
- در صورت اشتباه بودن این باور باید به طور عینی معقول به نظر رسیده باشد
- اینکه حمله در آن لحظه اتفاق افتاده یا حتمی بوده است
انگلیس
طبق قانون بریتانیا شما می‌توانید با استفاده از یک شی یا سلاح از خودتان محافظت یا از فرار فرد متجاوز جلوگیری کنید. با این حال، از نظر قانونی هیچ تعریف مشخصی از نیروی معقول وجود ندارد. یعنی همه چیز ذهنی است و به شرایط خاص حادثه بستگی دارد. همچنین، برخلاف تصور عمومی برای دفاع از خود در خانه نباید حتما منتظر باشید تا فرد متجاوز به شما حمله کند. هرچند، اگر بعد از رفع خطر همچنان به فرد متجاوز حمله کنید تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرید.
برای مثال، اگر متجاوز بیهوش شود باید حمله کردن را متوقف کنید و با پلیس تماس بگیرید.